The game is on: 10 Vlaamse secundaire scholen strijden om de titel
Enkele maanden geleden schreven vier technische scholen van GO! scholengroep Gent, KTA MoBi, KTA Gito Groenkouter, Tuinbouwschool Melle en Atheneum Merelbeke zich samen in voor de Accent Innovatiecampuswedstrijd. Met dit initiatief gaat het bedrijf Accent op zoek naar de meest innovatieve school van Vlaanderen. Waarom ze dat doen? Omdat ze aan Vlaanderen willen bewijzen hoe boeiend en innovatief technische beroepen kunnen zijn. Maar dat wisten wij natuurlijk al!
Na een eerste selectieronde legde niemand minder dan comedian/maker Henk Rijckaert in opdracht van Accent aan de overblijvende secundaire scholen een uitdagend innovatievraagstuk voor. Elke school ging met een team van maximum 20 leerlingen op zoek naar een oplossing voor een probleem waar grote, Belgische bedrijven vandaag mee geconfronteerd worden. Op 1 mei werden de projecten voorgesteld voor een jury. Op het Techniekfestival op 22 mei onthult Accent de winnaar.
Ons innovatievraagstuk
Voor het Gentse consortium, dat we voor de gelegenheid Tectura doopten, werd dat een vraag van Renotec, een bedrijf gespecialiseerd in de renovatie en restauratie van gebouwen, monumenten en kunstwerken: op welke manier kunnen we de luchtkwaliteit in onze gebouwen in de gaten houden én verbeteren? Hoe onze leerlingen dit vraagstuk hebben aangepakt, laten we hen graag zelf vertellen! Maar eerst licht Ine Van Renterghem, adjunct- directeur van KTA Gito Groenkouter toe waarom de scholen de krachten gebundeld hebben.
Onze aanpak
Stap 1: samenwerken
Ine Van Renterghem, adjunct- directeur van KTA Gito Groenkouter: ‘De komst van corona had ons op school al aan het denken gezet, zelfs voor de vraag van Renotec kwam. De leerlingen gingen graag zoveel mogelijk naar school, maar de luchtkwaliteit is een groot probleem, als er veel leerlingen samen zitten. De vier technische scholen hadden apart al diverse initiatieven opgezet ondersteund vanuit verschillende organisaties. Elke school of klas dacht eerst na vanuit de eigen specialiteit: stel dat we zelf onze scholen veilig willen maken met luchtfilters, met welke makkelijk beschikbare materialen en onze eigen kennis kunnen we dit doen? Spontaan ontstond tussen de verschillende scholen en diverse projecten een synergie. We merkten immers dat:
- we onze specialiteiten complementair konden inzetten
- bij het zetten van stap 1 door school X, een nieuwe/aanvullende/grotere stap 2 kon gezet worden door school Y
Accent Innovatiecampus heeft ons uitgedaagd om vanuit een bestaand idee grotere, nieuwere stappen te zetten en de uitdaging aan te gaan! Het Tectura-consortium werd geboren!’
Stap 2: onderbouwen met theorie
Ebrahim (6 industriële wetenschappen): ‘We benaderden de problematiek van luchtkwaliteit als een onderzoeksproject:
Eerst verdiepten we ons in de materie. We wilden immers echt goed weten waarover we spraken, alvorens over te gaan tot actie. Via workshops, gastsprekers, literatuurstudie, lessen, … verbreedden we onze expertise en hadden we een voldoende sterke theoretische basis om verder te gaan met het project.’
Stap 3: meten is weten
Ebrahim (6 industriële wetenschappen): ‘Theorie is één ding, kwalitatieve en kwantitatieve gegevens vanuit de praktijk zijn ook belangrijk om een goed beeld te krijgen van de problematiek. We zochten binnen het project naar manieren om nog beter te meten en om de metingen te visualiseren. Bij KTA MoBi ontwikkelden we samen met KTA Gito Groenkouter een eigen, hackbare, open source meter. De voordelen van een zelfgemaakt toestel zijn de mogelijkheid tot maatwerk (bv. eigen keuze type sensoren) en betaalbaarheid. Tuinbouwschool Melle ging aan de slag met de door de scholengroep aangekochte CO2-meters.’
Iben (2STEM): ‘Op Tuinbouwschool Melle voerden we aanvullend een diepgaand onderzoek naar de luchtkwaliteit in klassen. Gedurende 3 weken registreerden we nauwgezet het CO2-gehalte, de luchtvochtigheidsgraad en de luchttemperatuur in acht klaslokalen. We deden maar liefst drie metingen per lesuur. Uit alle metingen bleek dat ventilatie van klaslokalen zeer belangrijk is om gezonde klaslucht te waarborgen en dat gezonde klaslucht het volgende betekent: een laag CO2 gehalte (rond de 500 ppm), een vochtigheidsgraad rond de 60 % en vrij van fijn stof, pollen, vluchtige organische verbindingen, … We stelden ook vast dat verantwoorde ventilatie enkel kan door warmte van de afgevoerde lucht te recupereren en daarmee de verse lucht op te warmen én de buitenlucht te filteren om fijn stof, vluchtige organische verbindingen, pollen,… buiten de klas te houden.’
Stap 4: van meten en weten naar… actie!
Ali (5 mechanisch onderhoud): ‘Je kan weten en meten, maar hoe kunnen we de luchtkwaliteit effectief verbeteren? Ventileren door ramen en deuren open te zetten is de meest gekende methode, maar die heeft toch wel enkele nadelen. Zo is er zeker een impact op het welzijn en comfort van leerlingen en leerkrachten bij tocht en kou, maar ook op het milieu wanneer je ventileert en verwarmt tegelijkertijd. Dat leidt tot een gigantische energiefactuur én ecologische voetafdruk. We gingen als Tectura-consortium op zoek naar een andere, duurzame aanpak.’
Ali (5 mechanisch onderhoud): ‘Op Tectura Groenkouter ontworpen we -eerder kleinschalige- prototypes met 2 uitdagingen (upcycling/DIY) en 2 opgelegde elementen (filter/stofzuiger). Op enkele dagen tijden bouwde onze klas een slim prototype. We hebben de kracht van de stofzuiger gecombineerd met ventilatoren van de computer, die veel zachter klinken. Dat is beter voor het comfort.’
Ivo (5 wetenschappen-wiskunde): ‘Vanuit de bevindingen van Groenkouter en verschillende bronnen dachten we bij Atheneum Merelbeke na over mogelijkheden om de prototypes op te schalen naar het gebruik in schoolgebouwen. Zelfs het prestigieuze Max Planck-instituut kwam een (online) workshop geven, wat heel tof was. Het resultaat: een buis boven de klassen die ‘vervuilde’ lucht naar buiten vervoert en een bijbehorend systeem dat verse lucht binnenbrengt. We zullen dat systeem volgend jaar waarschijnlijk nog verfijnen.’
Iben (2STEM): ‘Bij Tuinbouwschool Melle vonden we de technische oplossingen die de andere scholen hadden uitgewerkt heel knap. Toch wilden we ook vanuit onze school nog een extra bijzondere insteek leveren: zo onderzochten we de mogelijkheden van de graslelie om de lucht te zuiveren. We kweken die op onze school en hebben die massaal aangebracht in klaslokalen. De plant bleek inderdaad goed in het opvangen van vluchtige organische stoffen.‘
Stap 5: what’s next?
Ine Van Renterghem: ‘Of we nu de titel in de wacht slepen of niet, we mogen als Tectura-consortium echt trots zijn op wat we hebben bereikt: er werd samengewerkt, uitgewisseld, aangevuld én resultaat geboekt! Mede dankzij het workshoptraject dat Accent ons aanbood samen met Fluxlab vzw. Maar dit betekent niet het einde: we willen in de toekomst onze concepten en prototypes nog verder verbeteren en nog meer op zoek gaan naar synergieën. Uiteindelijk willen we een resultaat dat kan geïmplementeerd worden in onze volledige scholengroep en wie weet misschien zelfs gecommercialiseerd kan worden?’
De jury
Op 1 mei stelden vier leerlingen van het Tectura-consortium in De Centrale in Gent samen met de 9 andere laureaten hun project voor aan een prominente jury met klinkende namen als Lieven Scheire, Hetty Helsmoortel, Anthony Liekens en Anouk Lagae. Henk Rijckaert nam de rol op van gastheer en steunpilaar voor de leerlingen. Er was ook een professioneel videobedrijf aanwezig om alles in beeld te brengen.
Onze leerlingen hebben een schitterende prestatie neergezet en hadden zelfs weinig tot geen last van zenuwen. In tegenstelling tot hun begeleiders die vanuit de theaterzaal (= wachtzaal) enkel konden toekijken en supporteren. De vier woordvoerders kenden het project door en door, ze wisten heel goed waarover ze spraken én geloofden in hun eigen werk. De begeleiders stonden versteld van hun enthousiasme en hun professionaliteit. We zijn dan ook allemaal heel trots en duimen mee voor een mooi resultaat.
En de winnaar is…?
Slepen we uiteindelijk de hoofdprijs in de wacht? Daarvoor moeten we nog even wachten op de onthulling op het Techniekfestival op 22 mei. In ieder geval keerden onze leerkrachten en leerlingen tevreden en voldaan terug naar huis: deze ervaring neemt niemand hen nog af! We kregen bovendien de smaak te pakken: in de toekomst zullen de technische scholen nog vaker de krachten bundelen!
De pers
